Kelkaj esperantistoj emas krokodili, tio estas paroli nacilingve en esperantistaj aranĝoj . Tial sekvas parolado de Zamenhof, okazinta en 1910, kie li kun klarigoj instigas la esperantistojn paroli Esperanton eĉ dum la naciaj kunvenoj.

Pri la neceso paroli Esperanton
Parolado de Zamenhof en la unua Rusia Esperanto-kongreso, Sankt-Peterburgo, 1910

   Vi eble miros, ke mi parolas al vi ne ruse, sed Esperante; vi eble diros, ke ĉar ni havas nun kongreson de samregnanoj kaj ĉiuj, aŭ almenaŭ preskaŭ ĉiuj ĝiaj partoprenantoj komprenas tre bone la saman lingvon, estas multe pli nature paroli al ili en tiu lingvo. Ekzistas tamen gravaj kaŭzoj, pro kiuj mi elektis por mia parolo tiun lingvon, por kiu ni batalas kaj por kiu ni kunvenis.
Niaj kongresoj, ne sole la universalaj, sed ankaŭ la naciaj, havas antaŭ ĉio signifon instruan kaj edukan. Esperantistoj, disĵetitaj en diversaj urboj kaj urbetoj, kunvenas en pli aŭ malpli granda amaso, por aŭdi nian lingvon, por kontroli, ĉu ili ĝuste ellernis la lingvon, ĉu ili bone ĝin komprenas, por kompari sian propran manieron de parolado kun la parolmaniero de pli spertaj esperantistoj. Kiam ili poste revenas hejmen ili ne sole mem parolas pli pure, sed ili alportas modelon de bona parolado al tiuj, kiuj restis hejme. Tiamaniere la kongresoj reguligas la uzadon de la lingvo, kaj dank’ al niaj kongresoj jam nun oni parolas Esperanton perfekte egale ne sole en la plej malproksimaj anguloj de ĉiu aparta regno sed en ĉiuj plej malsamaj lokoj de la tuta tera globo. Jam nun, kiam oni aŭdas bonan kaj spertan esperantan oratoron, oni neniel povas diveni, al kiu nacio aŭ lando li apartenas. La plena aŭtonomia vivo de nia lingvo, kun ĝia absolute propra, ne pruntita kaj ne imitita spirito, ĉiam pli kaj pli fortikiĝas tiamaniere, kvazaŭ ĉiuj esperantistoj de la mondo loĝus kune sur unu malgranda peco de tero.
Ne malpli grava estas la eduka signifo de la esperantistaj kongresoj. Izolitaj esperantistoj, kiuj neniam havis la eblon praktike apliki tion, kion ili lernis, ofte dubas, ĉu efektive per Esperanto oni povas tute bone interkompreniĝi. Eĉ interne de la esperantistaj grupoj oni ofte ne kuraĝas paroli Esperante, oni balbutas, oni preferas paroli en sia nacia lingvo, kaj proporcie al la nekuraĝeco de la parolado aperas ankaŭ nekuraĝeco de propagando, ĉar la esperantistoj-balbutantoj malgraŭ-vole ne povas liberigi sin de la timo, ke eble tamen Esperanto estas afero pli teoria, ol praktika. Sed kiam la balbutanto venas al kongreso, kie li havas la eblon aŭdi bonajn kaj spertajn esperantistajn oratorojn, kiam li per siaj propraj oreloj kaj okuloj konvinkiĝas, kiel bele kaj flue oni povas paroli en Esperanto, li entuziasmiĝas, li vidas, ke li laboras por io viva kaj vivoplena, li revenas hejmen kun nova kuraĝo kaj energio. Niaj kongresoj, ne sole la universalaj, sed ankaŭ la lokaj, tiamaniere edukas konvinkitajn, sekve ankaŭ entuziasmajn batalantojn por nia afero.
Tio estas la ĉefaj motivoj, pro kiuj ni en ĉiuj niaj kongresoj ne sole en la universalaj, sed ankaŭ en la naciaj aŭ regionaj, nepre devas paroli ne sole pri Esperanto, sed ankaŭ per Esperanto.

Filipo, la pordisto de la Muzeo de Bulonjo-ĉe-maro, ne pretas emeritiĝi.

Kun liaj longa blua kitelo, ŝlosilaro ĉe la kolo kaj blanka hararo, oni lin de malproksime tuj ekrekonas. Filipo, 61-jarulo, estas la pordisto de la muzeo de Bulonjo-ĉe-maro de preskaŭ 10 jaroj.

En la vivo de Filipo, estanteco kaj estinteco ja diferencegas. Ĝis la jaro 2000, antaŭ ol laŭriri la koridorojn de la kastel-muzeo, li laboris kiel fiŝ-tranĉisto en diversaj laborejoj nun bankrotintaj. Poste, pro tendenaj doloroj, li interŝangis la tranĉilon… kontraŭ kaskedo. Ĉar en 2000, li estis dungita de la magistrato, kiel gardisto de la kastel-muzeo.

De fiŝoj ĝis artaĵoj, kia saltego! « Tiu laboro tuj plaĉis al mi », li diras entuziasme, « mi tute ne konis la muzeon, kaj mi malkovris multegajn interesindaĵojn ». Por kapabli respondi eventualajn demandojn de vizitantoj en la ĉambroj kiujn li gardas, li aĉetas kaj studas amason da libroj pri arto. Li enpasiiĝis pri la kolekto de alaskaj maskoj, pri la pentraĵoj de Corot, Boudin, Sisley kaj pri la italaj pentristoj de la 16-a jarcento.

En 2004, li finfine estis dungita kiel pordisto de la muzeo, kaj tiu ofico kredeble plej taŭgas al li.
« Ĉiun tagon el la semajno, dum la tuta jaro, mi malfermas la kastelon je la 7-a matene….kaj fermas la pordegojn je la 19-a. » En la mateno, dum mastrumas la purigistinoj, li ĉirkaŭ-rigardas la kastelon (lumilojn, estingilojn, rompitajn vitraĵojn, sav-elirejojn…) kaj la terasojn.

Li refaras tiujn agojn vespere, kiam fermiĝas la muzeo. « Mi ĉie trairas, malfermas ĉiujn pordojn, eĉ tiujn de la elektraj ŝrankoj, de la necesejoj. »… Li ankaŭ ŝaltas la alarmsistemon kaj devas tuj agi kaj alvoki sukurbrigadojn, se ĝi eksonoras. Verdire ĝi maloftege sonoras, li diras kun rideto, dum li memoras pri iu ŝtorma vespero. Eĉ la malgrandaj vespertoj ne plu kapablas enŝoviĝi, depost la instalado de septitaj enirejoj kaj vitroplastaj pordoj en la subteraj irejoj…entute, la sekureca sistemo efikegas. Filipo ankaŭ fieras, ke oni instruis al li kiel uzi elektran kor-ŝokilon kaj bonorde organizi la eliron de la vizitantoj, ĉu fajrego okazus.

Liaj devoj pliampleksas simplan gardadon. Nia pordisto zorgas pri la pureco de la korto, li ankaŭ fermas kaj malfermas la ĉirkaŭantajn kun-akvajn fosaĵojn. Krom tiuj rutinaj agoj, li ŝategas tute alian laboron : konstruadon de specialaj kestoj por ŝirmi ege rompemajn verkojn de la muzeo. Kiam la ujoj estas pretaj, zorge surmetinta gantojn li delikate enkestigas la objektojn.

Laŭ la postuloj de lia superulo, li kun kolegoj ankaŭ konstruas soklojn, starigas septojn, lokas verkojn… Tuj post lia dungiĝo, li partoprenis memorindan muntadon de ekspozicio pri Mariette*. « Ni laboris ĝis la unua aŭ la dua horo en la mateno. La ekspozicio akceptis 110 000 vizitantojn en 3 monatoj kaj duono, ĝi prezentis belegajn artaĵojn alvenigitajn el la Luvra Muzeo*, el Britio ktp. Estis mirindege ! Kaj li resumas, kun brilaj okuloj : « la laboro estas interesega, tute ne rutina ».

Tiom ofte laŭpaŝinte la koridorojn, nia pordisto konas « fermokule » la muzeon kaj ĝiajn verkojn. « Se vizitanto demandas, mi kapablas indiki al li kie troviĝas iu objekto aŭ ĉu ĝi kuŝas en la konservejo. »

Vi ja bone konjektis, ke filipo ŝategas sian laboron kaj preskaŭ bedaŭras devi libertempi. Ni konfesu, li bonŝance loĝas en eksterordinara kaj kvietega loko, lia ofica loĝejo situas en la kastelo mem, super la levponto.
« Estas privilegio », li konfesas, « kelkaj eĉ nomas min Sinjoro la kastelmastro ! Iuj êc ne kredas, kiam mi diras, ke mi loĝas tie-ĉi.  » Li ne fanfaronas pri tio, li nur aprezas. La emeritiĝon li ankoraŭ ne sopiras, kvankam li povus emeritiĝi ekde venonta septembro, tiam havanta 61 jarojn kaj 2 monatojn.
« Mi povos, sed mi ne deziras ! kial mi forirus ? Mi iam devos, sed oni malfacile forlasas laboron, kiun oni amegas.  Kaj eĉ emerito, mi sendube revenos por inciteti la kolegojn, kaj rigardi la ekspoziciojn, kiujn ili muntas. » Kiam pasio ekkaptas vin…

Clip audio : Le lecteur Adobe Flash (version 9 ou plus) est nécessaire pour la lecture de ce clip audio. Téléchargez la dernière version ici. Vous devez aussi avoir JavaScript activé dans votre navigateur.

*Mariette : franca egiptologo, naskiĝinta en Bulonjo-ĉe-Maro.

*Luvra Muzeo = « Musée du Louvre », famega muzeo en Parizo.

Fonto : La Voix du Nord – 15 Marto 2014